پیش از این سرطان کولورکتال[1] (CRC) بیشتر افراد بالای 65 سال را درگیر می‌کرد در حالیکه امروزه بروز این نوع سرطان در جمعیت جوان رو به افزایش است. اثرات محافظتی کلسیم برای روده‌ها و نقش این عنصر در کاهش ریسک CRC سال‌هاست که شناخته شده است اما در خصوص تاثیر دوز، سن و محل قرارگیری تومورهای گوارشی بر روی این نقش محافظتی هنوز اطلاعات تکمیل نشده است.  

مطالعه کوهورتی که در سال 2023 بر روی خانم‌های آمریکایی انجام شد، نشان داد که هر چه دوز کلسیم بالاتر باشد، اثرات محافظتی بیشتر است اما تاثیر افزایش دوز بر افزایش اثرات محافظتی تا سن 55 سالگی قابل مشاهده بود. یعنی اگر مصرف کلسیم در سنین پایین‌تر شروع شود، اثرات پیشگیرانه بهتری در خصوص CRC ایجاد می‌کند. از نتایج این مطالعه چنین استنتاج شده است که هر 300 میلی‌گرم کلسیم در روز ریسک ابتلا به CRC را 8 درصد کاهش می‌دهد. در بیماران زیر 50 سال، ارتباط معکوسی بین مصرف ویتامین د و ریسک ابتلا به CRC گزارش شد. هر چند داده‌های چندان دقیقی در این زمینه در دست نیست اما به نظر می‌رسد مصرف مکمل کلسیم بیشتر در کاهش ریسک ابتلا به انواع پروکسیمال CRC نقش دارد و بعضا داده‌هایی در خصوص افزایش ریسک CRC دیستال و رکتال به دنبال مصرف کلسیم گزارش شده است. در این پژوهش نقش وزن هم بررسی شده شده و دیده شده که افراد با BMI کمتر از 25 بیشترین سود از نظر کاهش ریسک CRC را می‌برند. تاکید این پژوهش بر مصرف پیشگیرانه کلسیم است. به نظر می‌رسد افرادی که پیش از تشخیص بیماری CRC به ویژه در سنین نوجوانی مصرف کلسیم بالاتری داشتند، بیشتر از اثرات محافظتی کلسیم بر روده سود می‌برند. 

یکی از مکانیسم‌های پیشنهادی در نقش محافظتی کلسیم، اتصال کلسیم به اسیدهای صفراوی و همچنین اسیدهای چرب است. هر دو این اسیدها، نقش به‌سزایی در تکثیر سلول‌های اپیتلیال روده دارند. با اتصال کلسیم به این اسیدها، فرم نامحلولی از نمک این دو ماده تشکیل شده که دفع می‌شود و به این ترتیب، مانع تکثیر بیش از حد سلول‌های روده‌ای می‌شود.

اخیرا مقاله‌ی جدیدی در این زمینه در ژورنال JAMA Network Open به چاپ رسیده است. بر اساس نتایج این پژوهش، به نظر می‌رسد هر چه میزان مصرف کلسیم بالاتر باشد، ریسک ابتلا به سرطان کولورکتال بیشتر پایین می‌آید. محققان موسسه ملی سرطان در مریلند در قالب یک مطالعه کوهورت از داده‌های از پیش جمع‌آوری شده موسسه ملی تحقیقات سلامت و رژیم غذایی استفاده کردند. این مطالعه کوهورت بر روی 4،812،000 شرکت‌کننده بین 50 تا 71 سال انجام شد. در بررسی‌های ابتدائی این داده‌ها، 10،618 مورد ابتلا اولیه به CRC گزارش شد. میانگین مصرف کلسیم در گروه کمینه مصرف، 401 میلی‌گرم در روز (برای خانم‌ها) و 407 میلی‌گرم (برای آقایان) ثبت شده است. در حالی که در گروه بیشینه مصرف، مقدار مصرف کلسیم، به طور میانگین 2056میلی‌گرم در روز (برای خانم‌ها) و 1773 میلی‌گرم در روز (برای آقایان) ثبت شده است. ریسک CRC در گروه بیشینه به طرز معناداری از گروه‌های دیگر پایین‌تر است. 

21 فوریه 2025

منبع: سایت Drugs.com و مقاله Total calcium and risk of colorectal cancer

* ماه مارچ (از 9 اردیبهشت تا 6 خرداد) ماه آگاهی‌رسانی در خصوص سرطان‌های کولورکتال است.